مراحل یا فازهای معاملاتی به دورههای مختلف معاملات در طول یک جلسهی معاملاتی گفته میشود. مراحل معاملاتی با وجود آن که در بورسهای مختلف از تفاوتهایی در جزئیات برخوردارند اما در کلیات تقریباً یکسان هستند. به علت تفاوت در جزئیات است که برخی از قوانین و مقررات در آنها با یکدیگر متفاوت است. مراحل معاملاتی در بورسهای پیشرفته شامل مرحلهی پیشگشایش، حراج ناپیوسته یا آغازین، مرحلهی پیوسته (اصلی) معاملات، پیشپایانی، حراج پایانی و معاملات پایانی است. در این گزارش جزییات مربوط به هر یک از مراحل معاملاتی به همراه روش مورد استفاده برای تعیین قیمت حراج و سازوکار جلوگیری از دستکاری قیمت در حراجها به صورت مفصل شرح داده شده است.
مشتریان در بازارهای سرمایه بعد از دریافت کد معاملاتی از شرکت کارگزاری، میتوانند سفارشهای خود را به روشهای مختلفی به سیستم معاملات بورس ارسال کنند که شامل ارسال سفارش به صورت سنتی (از طریق تلفن یا حضوری)، معاملات برخط، دسترسی مستقیم به بازار (DMA) و دسترسی حمایتشده (Sponsored Access) است. قبل از ظهور اینترنت، سرمایهگذاران و معاملهگران سفارشهای خود را به صورت سنتی یعنی از طریق تلفن به کارگزار اعلام میکردند و کارگزار اقدام به ارسال سفارش آنها به سیستم معاملات بورس میکرد که زمانبر بودن این فرآیند منجر به کند شدن روند معاملات میشد. با توسعه تکنولوژیها و با پیدایش اینترنت، معاملات در بورسهای اوراق بهادار آسانتر و در دسترستر شد. در معاملات برخط، سرمایهگذار از طریق اینترنت و بدون نیاز به تماس با کارگزار، اقدام به ارسال سفارش میکند. علاوه بر روش سنتی و معاملات برخط، برخی از سرمایهگذاران (معمولاً سرمایهگذاران نهادی) که معیارهای تعیینشده توسط بورسهای اوراق بهادار را رعایت میکنند، میتوانند به صورت مستقیم یا حمایتشده به سیستم معاملات بورس دسترسی داشته باشند. در دسترسی مستقیم به بازار، زیرساختهای فنی مشتری از طریق یک لینک ارتباطی اختصاصی با سیستم مدیریت سفارش کارگزار (OMS) وصل بوده و مشتری از این طریق اقدام به ارسال سفارش به سیستم مدیریت سفارش کارگزار میکند که این سفارشها بعد از اعتبارسنجیهای لازم به سیستم معاملات بورس ارسال میشوند. همچنین در دسترسی حمایتشده، مشتری همانند کارگزار، مستقیماً سفارش خود را به سیستم معاملات بورس ارسال میکند و نیازی به ارسال سفارش به سیستم مدیریت سفارش کارگزار نیست.