نامه ای به ریاست سازمان بورس

بدون شک رشد بازار سرمایه طی یک دهه گذشته بر کسی پوشیده نیست و برای فعالین بازار سرمایه ملموس تر بوده است ، اما فعالین قدیمی که بازار سرمایه را به مانند خانه دوم خود همیشه در نظر دارند ، پیگیر مطالبات و مواردی هستند که علاوه بر شفاف تر شدن بازار ، باعث رشد بازار در بلند مدت و آگاه تر شدن جامعه نسبت به این بازار مولد خواهد شد. تجربه تلخ عموم مردم در اتفاقات سال 1399 باعث شده است که جامعه نسبت به بازار سرمایه و ارکان آن سو برداشت اشتباه و منفی داشته باشد.

بحران شرکت های سرمایه گذاری استانی:

بسته بودن طولانی شرکت های سرمایه گذاری استانی علاوه بر ضربه زدن به اعتماد بازار در بحث نقد شوندگی و ضربه به سهامدار خرد باعث انباشت حجمی از ارزش سهام برای فروش شده است ، ان ای وی این شرکت ها در زمان بسته شدن اعدادی در بین 40 تا 60 تومان بوده است که حالا این اعداد به بالای 200 تومان رسیده است. ارزش شرکت های سرمایه گذاری بالا رفته است و مطمئا بعد از بسته بودن طولانی ، فروشندگان زیادی را در زمان بازگشایی خواهند داشت. فرصت بازگشایی این شرکت ها را در بازار پر رونق بهار 1402 نباید از دست داد. ارزش معاملات بالای 20 هزار میلیارد تومان این روزها میتواند موج فروشندگان را خنثی و معاملات را در این سهام روان نماید. شفاف سازی و برنامه زمان بندی بازگشایی این شرکت ها توسط سازمان بورس می تواند آرامش خاطر سهامداران را فراهم نماید.

آموزش و آگاهی همگانی ضامن رشد بازار سرمایه در بلند مدت

عدم آگاهی رسانی درست در مورد بورس کالا عامل اصلی حذف خودرو از معاملات بورس کالا

نسبت رشد بودجه آموزشی و تبلیغات، به رشد درآمد ارکان بازار سرمایه اصلا راضی کننده و تامین کننده نیست. در حالی که بسیاری از اقشار جامعه آگاهی لازم نسبت به کارآمد بودن معاملات بورس کالا ندارند ، موج سواری مافیاهای مختلف بر این عدم آگاهی باعث دید منفی جامعه نسبت به بازار سرمایه شده است. نیاز به آگاهی جامعه نمی تواند صرفا با پخش برنامه های آموزشی با زمان طولانی در یک یکساعت پرت به سرانجام برسد. افزایش آگاهی جامعه نیاز به برنامه های آموزشی و آگاه بخش با تایم کوتاه ، حتی به صورت تبلیغات در تایم های پر بیننده تلویزیون (مثلا زمان پخش فوتبال) رادیو و شبکه های اجتماعی، قرار داد با فعالین اجتماعی تولید محتوا در شبکه های اجتماعی و ... دارد. زمانی که مردم نسبت به مزیت های مثبت بورس کالا برای متعادل کردن قیمت ها یا سرمایه گذاری در بورس برای افزایش تولید و اشتغال آگاهی داشته باشند(به علاوه آگاهی بخشی در مورد صندوق ها) ، فشار اجتماعی باعث قطع شدن دست مافیا خواهد شد. (متاسفانه درصد بالایی از جامعه نسبت به مزیت های بازار سرمایه ناآگاه هستند ، نظرسنجی های اجتماعی می تواند در این مورد کمک شایانی برای مسئولان ذیربط داشته باشد)

این کار نیاز به افزایش درصد بودجه بخش آموزش و آگاهی ، سازمان بورس از درآمد های کسب شده و برنامه ریزی درست و به روز و استفاده از افراد آگاه در حوزه آموزش و تبلیغات دارد.

عدم شفافیت دیتای سپرده گذاری و رانت فروش اطلاعات

دسترسی عده قلیلی به اطلاعات سپرده گذاری مرکزی و دیتای خرید و فروش کدها باعث ایجاد رانت و فساد در بدنه سپرده گذاری شده است به طوری که شنیده ها خبر از فروش اطلاعات خرید و فروش کدهای خاص در ازای دریافت سکه های طلا دارد. انتظار می رود که در یک برنامه زمان بندی شده بتوان مقدمات لازم برای حذف این رانت و ایجاد شفافیت بیشتر در بازار را ایجاد کرد.

عدم وجود قوانین بازدارنده مناسب دلیل افزایش تخلفات هئیت مدیره

متاسفانه نبود قوانین حقوقی مناسب و بازدارنده باعث شده است هیئت مدیره بعضی شرکت ها نسبت به انجام تعهدات خود بی تفاوت باشند . در نمونه آخر ، شرکت غمارگ به علت نفرستادن گزارشات حسابرسی شده بر روی کدال ، بعد از 7 ماه متوقف بودن ،  از بازار اصلی اخراج و به بازار پایه انتقال یافت و ضرر این اتفاق تنها برای سهامدار خرد بود. شرکت مارگارین زیر مجموعه شرکت توسعه صنایع بهشهر است که هلدینگ بهشهر سهامدار 9 شرکت بورسی دیگر است. شرکت مارگارین یکی از شرکت های خوب بازار طی چندین سال گذشته بود و احتمال این اتفاق اندک بود اما با اهمال کاری مدیران و هیئت مدیره شرکت اتفاق افتاد. سوال اصلی در ذهن فعالان بازار این است که آیا این اتفاق برای بقیه سهام هلدینگ بهشهر و بازار می تواند تکرار شود ؟ آیا اگر برخورد بازدارنده مناسب ( جریمه نقدی سنگین ، احتمال حبس ، محرومیت مادام العمر از حضور در هئیت مدیره تمام شرکت ها و ... ) برای مدیران و هیئت مدیره شرکت وجود داشت می توانست این اتفاق تلخ و منفی انجام شود؟

نیاز است که در بلند مدت واحد حقوقی سازمان با کمک مجلس در پی قوانین لازم باشد و در کوتاه مدت برخورد سنگین با نمونه گفته شده انجام گیرد و با اطلاع رسانی شفاف ،افزایش انضباط در بازار سرمایه را شاهد باشیم.

اشتغال و تولید از کنار کاهش زمان ثبت  افزایش سرمایه از آورده و صرف سهام

اتفاقات مثبتی در یک دهه گذشته در تسریع جذب سرمایه و افزایش سرعت عرضه اولیه ها در بازار سرمایه انجام شده است اما متاسفانه ناکافی بوده است و همراه با افزایش سرعت گردش پول و سرعت تورم نبوده است. کاهش مهلت پرداخت سود سهام به 4 ماه اتفاق مثبتی در تورم فعلی کشور است اما هنوز سرعت پذیرش شرکت ها ، ثبت افزایش سرمایه از آورده و صرف سهام ، پذیره نویسی ها و ... بسیار پایین است. با افزایش استفاده جامعه از اینترنت و شبکه های اجتماعی شاهد جذب سرمایه های لحظه ای از طریق سایت ها و شبکه های اجتماعی به صورت غیر قانونی برای شت کوین ها و ... هستیم به طوری که در آخرین مورد شاهد جذب سرمایه یک فرد کلاهبردار در شبکه اجتماعی اینستاگرام برای پروژه یک شت کوین جدید بودیم و در عرض کمتر از 48 ساعت مبلغی نزدیک به 150 میلیارد تومان جذب سرمایه انجام شد. این جذب سرمایه منتهی به اشتغال و تولید نخواهد شد و صرفا باعث خالی شدن جیب عده ای (2800 نفر) خواهد شد. از این قبیل اتفاقات و جذب سرمایه های نادرست در جامعه فراوان است.

در کنار چشم انداز 5 و 10 ساله جذب نقدینگی و پذیره نویسی برای ساخت پالایشگاه و پتروشیمی و ... باید برنامه کوتاه مدت برای جذب سرمایه های خرد با آگاهی بخشی درست و سرعت بخشی برای مجوز های لازم صنایع کوچک زود بازده انجام پذیرد.

عدم شفاف سازی در مورد ربات ها و الگوریتم ها ، ایجاد شایعات فراوان

هر موقع که از بازار سرمایه صحبت میکنیم به یاد کلمه پر معنای تالار شیشه ای می افتیم ، مکانی که از همه بازار های مالی دیگر شفافیت بیشتر دارد و حاکم بودن قانون و شفافیت باعث اطمینان سرمایه گذاران می شود.

اعتبار کلمه ای شش حرف است اما دنیایی از کلمات را در پشت سر خود دارد. اعتبار و اطمینان ، آرام و با حوصله ساخته می شود اما می تواند به یکباره خراب شود . شاید بتوان گفت مهمترین رکن پایدار بودن بازار سرمایه ، اعتبار و اطمینان مردم به آن خواهد بود.

ربات ها و الگوریتم در معاملات بازار برای افرادی که با تابلو معاملات آشنا هستند و هر روز آن را نگاه میکنند و ارتباطاتی هم دارند ، اثبات شده است. تکذیب یا رد کلی آن نمی تواند فعالین بازار سرمایه را اقناع کند. شفاف شدن معاملات الگوریتمی باعث اطمینان و اعتماد فعاین بازار سرمایه و افزایش اعتبار سازمان بورس و پایان شایعات خواهد شد.

آگاهم که در موارد بالا کارهایی در حال انجام است اما شفاف نبودن و عدم اعلام جدول زمان بندی مناسب باعث شده است که مطرح شدن دوباره آنها انجام شود. موارد متعدد دیگری هم در مورد بازار سرمایه وجود دارد که در این متن و حوصله خواننده نمی گنجد.

با تشکر صمیمانه از شما

امین بیگانی